Teritorijalna nadležnost u postupcima utvrđivanja nepostojanja povrede prava industrijske svojine: Analiza Rešenja br. 22453 iz 2024. godine
U kontekstu sporova koji se odnose na industrijsku svojinu, nedavno Rešenje br. 22453 od 8. avgusta 2024. godine pruža važna pojašnjenja o teritorijalnoj nadležnosti u postupcima utvrđivanja nepostojanja povrede prava. Vrhovni kasacioni sud, pod predsedavanjem sudije A. V., ispitao je odnos između kriterijuma 'forum commissi delicti' i vrste podnetog zahteva, ističući kako ovi faktori utiču na izbor nadležnog suda.
Kriterijum 'Forum Commissi Delicti'
'Forum commissi delicti', predviđen članom 120, stav 6, Zakonika o zakonima br. 30 iz 2005. godine, predstavlja osnovni princip za utvrđivanje nadležnog sudije u sporovima koji se odnose na industrijsku svojinu. Međutim, kao što je istaknuto u presudi, ovaj kriterijum se može primeniti samo kada se pretpostavlja čin koji povređuje pravo nosioca ekskluzivnog prava. To znači da, ako se zahtev odnosi na utvrđivanje nepostojanja povrede, podnosilac zahteva se ne postavlja kao tužilac oštećen, već samo nastoji da dokaže neškodljivost svog postupanja.
- Član 120, stav 6, Zakonika o zakonima br. 30/2005: forum commissi delicti
- Član 120, stav 3, Zakonika o zakonima br. 30/2005: sud mesta izabranog prebivališta
- Član 42. Zakonika o parničnom postupku: teritorijalna nadležnost
Uopšteno. U pogledu utvrđivanja teritorijalne nadležnosti u postupcima u vezi sa industrijskom svojinom, dopunski kriterijum "forum commissi delicti" iz člana 120, stav 6, Zakonika o zakonima br. 30 iz 2005. godine, može se primeniti samo ako se pretpostavlja čin koji povređuje pravo nosioca ekskluzivnog prava, a ne kada se traži samo utvrđivanje nepostojanja povrede, jer u tom slučaju tužilac ne nastupa kao navodno oštećeni, već isključivo traži utvrđivanje neškodljivosti svog postupanja u odnosu na pravo tuženog, pri čemu u tom slučaju važi sud mesta izabranog prebivališta tuženog nosioca patenta ili registracije - iz člana 120, stav 3, Zakonika o zakonima br. 30 iz 2005. godine, u kombinaciji sa stavom 6a iste odredbe - koji ima prednost, ako je izabrano prebivalište, nad prva tri suda navedena u stavu 2.
Praktične implikacije presude
Ovo rešenje ima značajne praktične implikacije za nosioce prava industrijske svojine. Konkretno, naglasak na potrebi dokazivanja čina koji povređuje pravo kako bi se pozvao na 'forum commissi delicti' podrazumeva da postupci utvrđivanja nepostojanja povrede ne mogu imati koristi od ovog kriterijuma. Shodno tome, tuženi u takvim postupcima mogu se pozvati na sud mesta svog izabranog prebivališta, nudeći tako veću zaštitu od eventualnih neosnovanih pravnih postupaka.
Zaključci
Ukratko, Rešenje br. 22453 iz 2024. godine predstavlja važan vodič za upravljanje sporovima u oblasti industrijske svojine. Ono pojašnjava da se 'forum commissi delicti' primenjuje samo u slučaju navodnih povreda, dok se u odsustvu takvih navoda primenjuje sud mesta izabranog prebivališta tuženog. Ovo nudi veću pravnu sigurnost i zaštitu za sve učesnike u ovakvim vrstama sporova.
