คำพิพากษาล่าสุดที่ 36766 ลงวันที่ 28 เมษายน 2023 ซึ่งเผยแพร่เมื่อวันที่ 5 กันยายน 2023 โดยศาลฎีกา ได้ให้ข้อคิดที่สำคัญเกี่ยวกับการดำเนินกระบวนพิจารณาในกรณีที่มีการเพิกถอนคำพิพากษาเนื่องจากการไม่ปฏิบัติตามกฎหมายวิธีพิจารณาความ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ศาลได้พิจารณาประเด็นเกี่ยวกับการใช้พยานหลักฐานไม่ได้ และความเป็นไปได้ในการพิจารณาพยานหลักฐานนั้นใหม่ในการพิจารณาคดีที่ศาลฎีกาสั่งให้พิจารณาใหม่
ในกรณีเฉพาะนี้ ศาลได้เพิกถอนคำพิพากษาลงโทษเนื่องจากการใช้ถ้อยคำของผู้ให้ข้อมูลที่ได้มาโดยมิชอบด้วยมาตรา 238 วรรค 4 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ตามหลักการที่กำหนดไว้ในมาตรา 606 วรรค 1 (ค) แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ศาลได้วินิจฉัยว่า ในการพิจารณาคดีที่ศาลฎีกาสั่งให้พิจารณาใหม่ ผู้พิพากษามีอำนาจในการพิจารณาพยานหลักฐานที่เป็นคำให้การที่เคยถูกวินิจฉัยว่าใช้ไม่ได้ใหม่
การเพิกถอนตามมาตรา 606 วรรค 1 (ค) แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา - การใช้พยานหลักฐานไม่ได้ - ความเป็นไปได้ที่ผู้พิพากษาในการพิจารณาคดีที่ศาลฎีกาสั่งให้พิจารณาใหม่จะพิจารณาพยานหลักฐานนั้นใหม่ - การมีอยู่ - ข้อเท็จจริง. ในการพิจารณาคดีที่ศาลฎีกาสั่งให้พิจารณาใหม่ภายหลังการเพิกถอนเนื่องจากการไม่ปฏิบัติตามกฎหมายวิธีพิจารณาความที่กำหนดให้ใช้พยานหลักฐานไม่ได้นั้น ไม่มีข้อจำกัดในการใช้อำนาจในการสืบพยานของศาล ซึ่งศาลสามารถดำเนินการเสริมพยานหลักฐานโดยการพิจารณาพยานหลักฐานที่เป็นคำให้การนั้นใหม่ ซึ่งเคยถูกวินิจฉัยว่าใช้ไม่ได้ในการพิจารณาคดีที่ถูกเพิกถอน และเป็นหลักกฎหมายที่ใช้เป็นพื้นฐานในการตัดสินเพิกถอน. (ข้อเท็จจริงที่ศาลได้เพิกถอนคำพิพากษาลงโทษเนื่องจากการใช้ถ้อยคำกล่าวหาของผู้ให้ข้อมูลที่ได้มาโดยมิชอบด้วยมาตรา 238 วรรค 4 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา).
คำพิพากษานี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการทำความเข้าใจขอบเขตและโอกาสที่ผู้พิพากษาจะได้รับในการพิจารณาคดีที่ศาลฎีกาสั่งให้พิจารณาใหม่ การตีความของศาลฎีกาได้ชี้แจงว่าไม่มีข้อจำกัดในการใช้อำนาจในการสืบพยานของศาล ซึ่งศาลสามารถเสริมพยานหลักฐานที่เป็นคำให้การได้ ซึ่งหมายความว่า ในกรณีที่มีการเพิกถอนเนื่องจากการไม่ปฏิบัติตามกฎหมายวิธีพิจารณาความ เป็นไปได้ที่จะพิจารณาพยานหลักฐานที่เป็นคำให้การนั้นใหม่ โดยมีเงื่อนไขว่าการพิจารณาใหม่นั้นต้องเป็นไปตามสิทธิในการต่อสู้คดีและหลักประกันทางกระบวนการ
โดยสรุป คำพิพากษาที่ 36766/2023 ของศาลฎีกาถือเป็นก้าวสำคัญในการคุ้มครองสิทธิในกระบวนการพิจารณาความ โดยยืนยันความเป็นไปได้ในการพิจารณาพยานหลักฐานที่เป็นคำให้การใหม่ในการพิจารณาคดีที่ศาลฎีกาสั่งให้พิจารณาใหม่ ซึ่งเป็นการขจัดข้อจำกัดที่อาจส่งผลกระทบต่อการค้นหาความจริง การตัดสินใจนี้สอดคล้องกับแนวคำพิพากษาที่มุ่งมั่นที่จะรับประกันกระบวนการยุติธรรมที่ถูกต้องตามที่กำหนดไว้ในอนุสัญญายุโรปว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ความชัดเจนที่ศาลได้พิจารณาประเด็นเกี่ยวกับการใช้พยานหลักฐานไม่ได้ จะช่วยกำหนดกรอบกระบวนการพิจารณาที่ยุติธรรมและเคารพสิทธิของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง