คำพิพากษาที่ 22294 ลงวันที่ 7 สิงหาคม 2024 ของศาลฎีกา (Corte di Cassazione) ถือเป็นการยืนยันสิทธิของคู่สมรสที่เป็นเหยื่อของความรุนแรงภายในชีวิตสมรส ในกรณีนี้ ศาลได้พิจารณาประเด็นการแยกกันอยู่ของคู่สมรส โดยเน้นย้ำว่าพฤติกรรมที่ใช้ความรุนแรง ทั้งทางร่างกายและจิตใจ ถือเป็นการละเมิดหน้าที่ของคู่สมรสอย่างร้ายแรง ซึ่งเพียงพอที่จะกำหนดให้คู่สมรสที่เป็นผู้กระทำความรุนแรงเป็นฝ่ายผิดในการหย่าร้าง
ศาลได้ชี้แจงว่า การใช้ความรุนแรงซ้ำๆ โดยคู่สมรสฝ่ายหนึ่งต่ออีกฝ่ายหนึ่ง ไม่เพียงแต่จะทำให้การหย่าร้างเป็นที่ยอมรับ แต่ยังหมายถึงการกำหนดให้คู่สมรสที่ใช้ความรุนแรงเป็นฝ่ายผิดในการหย่าร้างด้วย หลักการนี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากทำให้ผู้พิพากษาไม่ต้องเปรียบเทียบพฤติกรรมของคู่สมรสที่เป็นเหยื่อกับพฤติกรรมของคู่สมรสที่เป็นผู้กระทำความรุนแรง กล่าวคือ ความรุนแรงที่เหยื่อได้รับนั้นมีความร้ายแรงมากจนไม่จำเป็นต้องมีการประเมินเปรียบเทียบ
ในกรณีนี้ ศาลได้ยืนยันคำพิพากษาของศาลอุทธรณ์เมืองอันโคนา (Corte d'Appello di Ancona) ซึ่งได้ยอมรับว่าพฤติกรรมที่ใช้ความรุนแรงและทารุณของสามีเป็นสาเหตุหลักของวิกฤตชีวิตสมรสที่ไม่สามารถแก้ไขได้ เป็นที่น่าสนใจว่า แม้ว่าสามีที่ถูกกล่าวหาว่าทารุณจะถูกตัดสินให้พ้นผิดในคดีอาญา แต่สิ่งนี้ก็ไม่ได้ส่งผลต่อการตัดสินใจเกี่ยวกับการกำหนดความผิดในการหย่าร้าง ประเด็นนี้แสดงให้เห็นถึงความเป็นอิสระของขอบเขตทางแพ่งจากขอบเขตทางอาญา โดยยืนยันว่าการตรวจสอบพฤติกรรมที่ใช้ความรุนแรงอาจมีผลลัพธ์ที่แตกต่างกันในบริบททางกฎหมายที่แตกต่างกัน
พฤติกรรมที่ใช้ความรุนแรงของคู่สมรสฝ่ายหนึ่งต่ออีกฝ่ายหนึ่ง - เหตุแห่งการกำหนดความผิดในการหย่าร้าง - การมีอยู่ - การเปรียบเทียบกับพฤติกรรมของคู่สมรสที่เป็นเหยื่อ - ความจำเป็น - การยกเว้น - เงื่อนไข - ข้อเท็จจริง การใช้ความรุนแรงทางร่างกายและจิตใจซ้ำๆ โดยคู่สมรสฝ่ายหนึ่งต่ออีกฝ่ายหนึ่ง ถือเป็นการละเมิดหน้าที่ที่เกิดจากการสมรสอย่างร้ายแรง ซึ่งเพียงพอที่จะเป็นเหตุให้ไม่สามารถอยู่ร่วมกันต่อไปได้ และนำไปสู่การตัดสินให้แยกกันอยู่ รวมถึงการกำหนดให้ผู้กระทำความผิดเป็นฝ่ายผิดในการหย่าร้าง ดังนั้น การพิสูจน์พฤติกรรมดังกล่าวจะทำให้ผู้พิพากษาไม่ต้องดำเนินการเปรียบเทียบกับพฤติกรรมของคู่สมรสที่เป็นเหยื่อ เพื่อประกอบการพิจารณาตัดสิน เนื่องจากเป็นการกระทำที่ร้ายแรงอย่างยิ่ง และสามารถเปรียบเทียบได้กับพฤติกรรมที่คล้ายคลึงกันเท่านั้น
โดยสรุป คำพิพากษาที่ 22294 ปี 2024 ถือเป็นก้าวสำคัญในการคุ้มครองสิทธิของเหยื่อความรุนแรงในครอบครัว คำพิพากษานี้ตอกย้ำว่าพฤติกรรมที่ใช้ความรุนแรงในบริบทชีวิตสมรสเป็นสิ่งที่ยอมรับไม่ได้ และเป็นเหตุอันชอบด้วยกฎหมายในการกำหนดความผิดในการหย่าร้าง โดยไม่จำเป็นต้องเปรียบเทียบการกระทำของเหยื่อ ท่าทีนี้เป็นการเสริมสร้างการคุ้มครองเหยื่อ และเป็นการส่งสารที่ชัดเจนต่อต้านความรุนแรงทุกรูปแบบภายในความสัมพันธ์ทางอารมณ์