Komentar presude br. 22874 iz 2024. godine: Prigovor na platni nalog i njegove posledice
Presuda Kasacionog suda br. 22874 od 16. avgusta 2024. godine predstavlja važnu referentnu tačku za regulisanje prigovora na platni nalog. U tom kontekstu, Sud se bavio pitanjem okončanja postupka po povratku predmeta sudu i posledicama koje iz toga proizilaze, nudeći fundamentalna pojašnjenja za razumevanje postupka izdavanja platnog naloga.
Kontekst presude
Centralno pitanje se odnosi na okončanje postupka po povratku predmeta sudu, koje nastaje nakon ukidanja presude kojom je usvojen prigovor na platni nalog. Prema članu 393. Zakonika o parničnom postupku (ZPP), takvo okončanje povlači neefikasnost osporenog platnog naloga, čak i ako je on bio pogrešno proglašen izvršnim.
Prigovor na platni nalog - Kasacioni sud sa povratkom predmeta sudu - Okončanje postupka - Posledice - Neefikasnost platnog naloga - Osnov - Pogrešno proglašenje izvršnosti - Provera od strane sudije - Razlozi. U pogledu prigovora na platni nalog, okončanje postupka po povratku predmeta sudu, koje sledi nakon ukidanja presude kojom je usvojen prigovor, povlači, u skladu sa članom 393. ZPP, okončanje celokupnog postupka i neefikasnost osporenog platnog naloga, čak i ako je on bio pogrešno proglašen izvršnim, budući da se radi o pukom deklarativnom aktu bez odlučujućeg karaktera, koji, iako se ne može pobijati, čak ni žalbom po članu 111. Ustava, nije izuzet od provere od strane sudije, koji može proveriti njegovu zakonitost, kako u fazi blagovremenog prigovora po članu 650. ZPP, gde je izvršnost proglašena zbog neblagovremenog podnošenja prigovora ili nepristupanja tuženog, tako i u fazi prigovora na izvršenje, gde platni nalog predstavlja osnov za izvršni postupak, kao i konačno u drugom postupku, u kojem se traži njegovo dejstvo.
Praktične implikacije
Ova presuda nudi nekoliko podsticaja na razmišljanje. Pre svega, naglašava da, iako je platni nalog mogao biti proglašen izvršnim, on ne stiče odlučujući karakter i, stoga, ostaje podložan proveri od strane sudije. Stranke stoga mogu osporiti zakonitost takvog akta i u različitim pravnim fazama.
- Sudija može ispitati zakonitost platnog naloga u fazi blagovremenog prigovora.
- U slučaju prigovora na izvršenje, platni nalog može biti predmet osporavanja.
- Pitanje se može postaviti i u drugim postupcima koji traže njegovo dejstvo.
Zaključci
Ukratko, presuda br. 22874 iz 2024. godine pruža važno pojašnjenje o prirodi platnog naloga i njegovim posledicama u slučaju prigovora. Pravni stručnjaci moraju imati na umu da okončanje postupka po povratku predmeta sudu ne samo da dovodi do neefikasnosti platnog naloga, već takođe omogućava značajnu zaštitu prava uključenih strana, dajući sudiji aktivnu ulogu u proveri zakonitosti akta. Ova presuda stoga predstavlja značajan korak napred u zaštiti prava građana u kontekstu postupaka izdavanja platnog naloga.
