Komentar na presudu br. 9759 iz 2024. godine: zakonitost poreskih zaduženja prema čl. 36-bis Predsedničkog dekreta br. 600

Kasacioni sud je, u Rešenju br. 9759 od 11. aprila 2024. godine, razmatrao ključno pitanje u poreskoj materiji: zakonitost poreskih zaduženja koje je izdala Poreska agencija u vezi sa poreskim kreditima. Odluka je deo složenog pravnog konteksta, u kojem se prepliću tumačenje poreskih normi i pravo na odbranu poreskih obveznika.

Slučaj koji je razmatrao Sud

Sud je odbio žalbu Generalne advokature države, potvrđujući ništavost poreskog zaduženja izdatog na osnovu čl. 36-bis Predsedničkog dekreta br. 600 iz 1973. godine. Sporno zaduženje je izdala Poreska agencija radi nepriznavanja poreskog kredita, a da poreskom obvezniku nije upućeno nikakvo prethodno obaveštenje. Ovaj aspekt je fundamentalan: kontrola na osnovu dokumentacije predviđena ovim članom ne može rešavati pravna pitanja, kao što je nepriznavanje kredita.

Zaduženje iz čl. 36-bis Predsedničkog dekreta br. 600 iz 1973. godine - Spor oko tumačenja normativne odredbe - Zakonitost - Isključenje - Osnov - Činjenično stanje. Upisivanje u poreski registar veće poreske obaveze, u skladu sa čl. 36-bis Predsedničkog dekreta br. 600 iz 1973. godine i čl. 54-bis Predsedničkog dekreta br. 633 iz 1972. godine, dozvoljeno je samo kada je obaveza utvrđena isključivo na osnovu dokumentacije, na osnovu podataka koje je dostavio poreski obveznik ili ispravkom materijalnih ili računskih grešaka, dok se na ovaj način ne mogu rešavati pravna pitanja, zbog čega nepriznavanje poreskog kredita od strane poreske uprave ne može biti izvršeno izdavanjem zaduženja za plaćanje, koje se odnosi na odgovarajući iznos, bez prethodnog obaveštenja, čak i samo ljubaznog, o povraćaju navedenog kredita. (U konkretnom slučaju, Kasacioni sud je odbio žalbu protiv osporene presude, kojom je pravilno proglašena ništavost zaduženja iz čl. 36-bis Predsedničkog dekreta br. 600 iz 1973. godine, kojim je Poreska agencija nepriznala kredit od suspendovanih akontacija veći od duga, rešavajući interpretativni sukob između dva različita akta direktora iste Agencije, i izvršila njegov povraćaj, a da poreskom obvezniku nije poslala prethodno obaveštenje u vezi sa ishodom automatizovane kontrolne procedure).

Pravne implikacije presude

Ova presuda ima značajne implikacije za poreske obveznike i poresku upravu. Konkretno:

• Ponavlja princip da izdavanje poreskog zaduženja mora prethoditi obaveštenje, čak i samo ljubazno, kako bi se garantovalo pravo na odbranu poreskog obveznika.
• Pojašnjava da kontrola na osnovu dokumentacije ne može rešavati složena pravna pitanja, kao što je nepriznavanje poreskih kredita.
• Jača potrebu za jedinstvenim tumačenjem normi od strane Poreske agencije, izbegavajući sukobe između različitih akata.

Zaključci

Kasacioni sud, ovim rešenjem, šalje jasnu poruku kako poreskim obveznicima, tako i Poreskoj upravi: transparentnost i poštovanje procedura su fundamentalni za pravedan i ravnopravan poreski sistem. Značaj prethodnog obaveštenja nije samo formalnost, već suštinski element za garantovanje prava na odbranu i ispravnost administrativnog postupka. Ovo predstavlja važan korak ka većoj zaštiti prava poreskih obveznika i boljem upravljanju poreskim sporovima.