Komentar presude br. 9536 iz 2024. godine: princip konsolidacije poreskog kriterijuma
Nedavna presuda br. 9536 od 9. aprila 2024. godine Kasacionog suda pruža važnu pojašnjenje u vezi sa principom konsolidacije poreskog kriterijuma, ključnim aspektom u kontekstu indirektnih poreza, posebno poreza na registraciju. Ovaj princip, kako je utvrdio Sud, obavezuje poresku upravu da ne može ponovo razmatrati kvalifikaciju akta koji je već registrovan nakon određenog roka, osim pod specifičnim uslovima. Detaljnije razmotrimo sadržaj i implikacije ove presude.
Princip konsolidacije poreskog kriterijuma
POJAM - UOPŠTENO Porez na registraciju - Princip konsolidacije poreskog kriterijuma - Primjenjivost - Uslovi - Činjenice. Takozvani princip konsolidacije poreskog kriterijuma, prema kojem je poreskoj upravi zabranjeno, nakon isteka roka predviđenog čl. 76. predsedničke uredbe br. 131 iz 1986. godine, da vrši drugačiju kvalifikaciju akta podnetog na registraciju i shodno tome zahteva drugačiji porez, primjenjuje se kada je, budući da je primjenjivost poreza na registraciju nesporna, sporna njegova visina, a ne kada se poreskom obvezniku osporava da je za akt platio drugačiji porez od onog koji je dospio, s obzirom da u slučaju alternativnog oporezivanja poreski obveznik ima obavezu da plati porez predviđen zakonom, a ne onaj izabran na osnovu subjektivnih razmatranja. (U primjeni navedenog principa, Kasacioni sud je smatrao legitimnom korekciju PDV prijave izvršenu u dužem roku iz čl. 57. predsedničke uredbe br. 633 iz 1972. godine, zbog neosnovanog odbitka PDV-a plaćenog - a ne poreza na registraciju - kao rezultat prenosa pojedinačne imovine preduzeća, čija sposobnost za obavljanje delatnosti nije procenjena).
Sud je utvrdio da, nakon isteka roka predviđenog čl. 76. predsedničke uredbe br. 131 iz 1986. godine, poreska uprava ne može ponovo razmatrati vrstu registrovanog akta, osim ako se osporava visina poreza na registraciju. Ako se, pak, osporava da li je poreski obveznik platio drugačiji porez, princip konsolidacije se ne primjenjuje. Ovo je ključna tačka za osiguravanje pravne sigurnosti i stabilnosti poreskih pozicija poreskih obveznika.
Praktične implikacije presude
Posledice ove presude su brojne i relevantne za poreske obveznike i profesionalce u sektoru. Konkretno:
- Jasnoća u utvrđivanju poreza: Presuda pruža jasan vodič o tome kako poreske vlasti treba da postupaju u slučajevima spora oko primjenjivog poreza, izbjegavajući jednostrane izmjene kvalifikacije akata.
- Zaštita prava poreskog obveznika: Princip konsolidacije služi kao zaštita za poreske obveznike, sprečavajući poresku upravu da povuče već donete odluke.
- Korekcija PDV prijave: Sud je potvrdio da je korekcija PDV prijave legitimna ako je izvršena u utvrđenim rokovima, dodatno pojašnjavajući načine upravljanja indirektnim porezima.
Zaključci
Presuda br. 9536 iz 2024. godine predstavlja značajan korak napred u zaštiti prava poreskih obveznika, pojašnjavajući princip konsolidacije poreskog kriterijuma i njegove praktične primjene. Ključno je da pravni i poreski profesionalci uzmu u obzir ova uputstva kako bi osigurali pravilno upravljanje poreskim postupcima i efikasnu odbranu prava svojih klijenata. Pravna sigurnost u poreskim materijama je neophodna za pravedan i pravičan poreski sistem.
