คำพิพากษาที่ 15666 ลงวันที่ 29 กุมภาพันธ์ 2024 ซึ่งออกโดยศาลฎีกา (Corte di Cassazione) ให้มุมมองที่สำคัญในการวิเคราะห์การแก้ไขกฎหมายล่าสุดเกี่ยวกับการอุทธรณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เกี่ยวข้องกับจำเลยที่ถูกคุมขัง คำพิพากษานี้ได้ชี้แจงการบังคับใช้มาตรา 581 วรรค 1-ter แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ซึ่งกำหนดให้ต้องยื่นคำร้องหรือการเลือกถิ่นที่อยู่พร้อมกับเอกสารการอุทธรณ์
พระราชกฤษฎีกาที่ 150 ปี 2022 ได้นำการแก้ไขที่สำคัญมาสู่กฎเกี่ยวกับการอุทธรณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในมาตรา 33 วรรค 1 ข้อ d) อย่างไรก็ตาม ศาลได้ตัดสินว่าบทบัญญัติเหล่านี้ไม่สามารถนำมาใช้กับจำเลยที่ถูกคุมขังด้วยเหตุผลอื่นได้ หลักการนี้เคารพสิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม ซึ่งรับรองโดยมาตรา 6 แห่งอนุสัญญายุโรปว่าด้วยสิทธิมนุษยชน (European Convention on Human Rights - ECHR) ซึ่งรับประกันว่าทุกคนมีสิทธิในการพิจารณาคดีที่เป็นธรรม
การอุทธรณ์คำพิพากษาที่ออกหลังจากพระราชกฤษฎีกาที่ 150 ปี 2022 มีผลบังคับใช้ - มาตรา 581 วรรค 1-ter แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา - การบังคับใช้กับจำเลยที่ถูกคุมขังด้วยเหตุผลอื่น - การยกเว้น - เหตุผล ในเรื่องการอุทธรณ์ ข้อกำหนดของมาตรา 581 วรรค 1-ter แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ซึ่งนำมาใช้โดยมาตรา 33 วรรค 1 ข้อ d) แห่งพระราชกฤษฎีกาที่ 10 ตุลาคม 2022 ฉบับที่ 150 ซึ่งกำหนดให้ต้องยื่นคำร้องหรือการเลือกถิ่นที่อยู่พร้อมกับเอกสารการอุทธรณ์ เพื่อการแจ้งหมายเรียกให้ขึ้นศาล มิฉะนั้นจะถือเป็นโมฆะ จะไม่นำมาใช้ในกรณีที่จำเลยผู้อุทธรณ์ถูกคุมขัง แม้ว่าจะด้วยเหตุผลอื่นก็ตาม เนื่องจากยังคงต้องดำเนินการแจ้งหมายเรียกด้วยตนเองต่อผู้ถูกคุมขัง เพื่อรับประกันสิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมอย่างมีประสิทธิภาพตามที่รับรองโดยมาตรา 6 แห่งอนุสัญญายุโรปว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
ผลกระทบของคำพิพากษานี้มีหลายประการ ในด้านหนึ่ง เป็นการยืนยันหลักการของกฎหมายและสิทธิของจำเลยทุกคนในการเข้าถึงวิธีการอุทธรณ์ โดยไม่คำนึงถึงสถานะการถูกคุมขัง ในอีกด้านหนึ่ง เน้นย้ำถึงความจำเป็นในการรับรองว่ากฎใหม่จะไม่ละเมิดสิทธิขั้นพื้นฐานของจำเลย ศาลได้เน้นย้ำว่าการแจ้งหมายต้องกระทำด้วยตนเอง เพื่อให้แน่ใจว่ามีการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมอย่างมีประสิทธิภาพ
คำพิพากษาที่ 15666 ปี 2024 ถือเป็นจุดอ้างอิงที่สำคัญสำหรับกฎหมายของอิตาลี เนื่องจากเป็นการยอมรับและคุ้มครองสิทธิของจำเลยที่อยู่ในสถานการณ์ถูกคุมขัง เป็นสิ่งสำคัญที่ระบบกฎหมายจะต้องรับรองต่อไปว่าการปฏิรูปกฎหมายจะไม่กระทบต่อสิทธิขั้นพื้นฐาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสิทธิในการต่อสู้คดีและการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม ศาลด้วยคำพิพากษานี้ได้ยืนยันถึงความสำคัญของความสมดุลระหว่างความจำเป็นทางกระบวนการและการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ซึ่งจำเป็นสำหรับระบบกฎหมายที่ยุติธรรมและถูกต้อง