Poresko utvrđivanje: Analiza Rešenja br. 10615 iz 2024. godine

Pitanje poreskog utvrđivanja je od ključnog značaja za svakog poreskog obveznika, jer direktno utiče na zakonitost poreskih nameta od strane Administracije. Rešenje br. 10615 iz 2024. godine, doneto od strane Kasacionog suda, nudi značajne uvide u ovo pitanje, pojašnjavajući ulogu pretpostavki u proceni prijavljenih obaveza.

Normativni kontekst

Na osnovu člana 39. predsedničkog dekreta br. 600 iz 1973. godine i člana 54. predsedničkog dekreta br. 633 iz 1972. godine, Administracija može izvesti nepostojanje prijavljenih obaveza ili lažnih podataka i na osnovu jednostavnih pretpostavki, pod uslovom da su one ozbiljne, precizne i saglasne. Sud, stoga, naglašava da nije neophodno da Kancelarija pruži sigurne dokaze, već da poreski sud prvog stepena mora pažljivo proceniti pružene pretpostavke.

Nepostojanje obaveza ili lažni podaci - Teret dokazivanja Kancelarije - Ozbiljne, precizne i saglasne pretpostavke - Procena poreskog suda prvog stepena - Kriterijumi - Dokaz suprotan od strane poreskog obveznika. U pogledu poreskog utvrđivanja koje se odnosi kako na direktno oporezivanje tako i na PDV, zakon - odnosno član 39, stav 1, predsedničkog dekreta br. 600 iz 1973. godine (na koji se poziva naredni član 40 u vezi sa ispravkom deklaracija subjekata različitih od fizičkih lica) i član 54. predsedničkog dekreta br. 633 iz 1972. godine - propisuje da se nepostojanje prijavljenih obaveza, u prvom slučaju, ili lažni podaci, u drugom, mogu izvesti i na osnovu jednostavnih pretpostavki, pod uslovom da su ozbiljne, precizne i saglasne, bez potrebe da Kancelarija pruži "sigurne" dokaze; stoga, poreski sud prvog stepena, nadležan za spor o zakonitosti i osnovanosti poreskog akta, dužan je da pojedinačno i ukupno proceni pretpostavke koje je dala Administracija, navodeći u obrazloženju rezultate svoje odluke (koja se može osporiti pred kasacionim sudom ne u pogledu suštine, već isključivo zbog neadekvatnosti ili nelogičnosti razloga koji je podržavaju) i tek u drugom trenutku, ako smatra da te pretpostavke poseduju karakteristike ozbiljnosti, preciznosti i saglasnosti, mora dozvoliti procenu suprotne dokaze koje je ponudio poreski obveznik, koji je za to zadužen u skladu sa čl. 2727. i sledećim, i čl. 2697, stav 2. Građanskog zakonika.

Uloga poreskog sudije

Kasacioni sud, u svojoj odluci, ponavlja da poreski sudija mora izvršiti pažljivu analizu elemenata koje je dostavila Administracija. To znači da sudija ne samo da potvrđuje rad Kancelarije, već mora proceniti da li su predstavljene pretpostavke dovoljno ozbiljne, precizne i saglasne. Tek nakon utvrđivanja osnovanosti tih pretpostavki, sudija može ispitati suprotne dokaze koje je podneo poreski obveznik, koji ima teret da dokaže netačnost tvrdnji Administracije.

Zaključak

Ukratko, Rešenje br. 10615 iz 2024. godine pruža jasan pokazatelj načina utvrđivanja direktnih poreza i PDV-a. Ono naglašava važnost pretpostavki u proceni prijavljenih obaveza i ključnu ulogu poreskog sudije u odlučivanju o zakonitosti poreskih akata. Presuda nudi važan vodič za poreske obveznike i pravne stručnjake, sugerišući pažljivo ispitivanje dokaza i pretpostavki predstavljenih u postupku poreskog utvrđivanja.