Komentar Presude br. 10957 iz 2024. godine: Obračun troškova parnice u sporovima iz oblasti socijalnog osiguranja
Presuda br. 10957 od 23. aprila 2024. godine, doneta od strane Kasacionog suda, bavi se ključnim pitanjem u kontekstu sporova iz oblasti socijalnog osiguranja: obračunom troškova parnice. Konkretno, Sud se izjašnjava o ograničenju vrednosti tražene usluge u postupku, pozivajući se na član 152. izvršnih odredbi građanskog procesnog zakonika. Ova presuda pruža zanimljive uvide za razumevanje procesnih dinamika i njihove praktične primene.
Osnovni principi presude
Sud utvrđuje da ograničenje vrednosti tražene usluge, prema čl. 152. izvršnih odredbi građanskog procesnog zakonika, ima opšti i sveobuhvatni karakter. Ovaj princip je ključan za razumevanje da, čak i u slučaju izjave o neodređenoj vrednosti predmeta spora, to ograničenje ne može biti prekoračeno. Sud precizira da se ova neodređenost ne sme mešati sa mogućnošću kvantifikacije usluge u novčanom iznosu.
Obračun troškova parnice - Član 152. izvršnih odredbi građanskog procesnog zakonika - Ograničenje vrednosti tražene usluge - Opšti i sveobuhvatni karakter - Postojanje - Izjava o neodređenoj vrednosti predmeta spora - Prethodni logički zaključci za utvrđivanje usluge - Irelevantnost - Osnov. U pogledu obračuna troškova parnice u sporovima za socijalna ili pomoćna davanja, ograničenje vrednosti tražene usluge u postupku utvrđeno članom 152. izvršnih odredbi građanskog procesnog zakonika ima opšti i sveobuhvatni karakter i ne može biti prekoračeno izjavom o neodređenoj vrednosti predmeta spora (zbog neophodnog prethodnog utvrđivanja zdravstvenog uslova), kako zato što je takva izjava uvek podložna kontroli, tako i zato što neodređenost podrazumeva objektivnu nemogućnost pretvaranja zahteva u novčani iznos (što nije slučaj ako se može postići pouzdana kvantifikacija), tako i zato što priznavanje prava na socijalno davanje uvek ima, kao neizbežan logički preduslov, utvrđivanje njegovih konstitutivnih elemenata.
Praktične implikacije presude
Ova presuda ima značajne praktične implikacije za pravne stručnjake. Naime, ona pojašnjava da je utvrđivanje zdravstvenih uslova neophodno i da mora prethoditi bilo kakvoj ekonomskoj proceni usluge. U nastavku, neki ključni aspekti:
- Ograničenje vrednosti utvrđeno članom 152. je opšte prirode i primenjuje se na sva socijalna davanja.
- Izjava o neodređenoj vrednosti ne oslobađa od poštovanja kriterijuma za obračun troškova.
- Neophodno je da postoji logičko utvrđivanje uslova kako bi se moglo pristupiti obračunu troškova.
Zaključak
Presuda br. 10957 iz 2024. godine predstavlja značajan korak napred u normativnoj jasnoći u vezi sa obračunom troškova parnice u sporovima iz oblasti socijalnog osiguranja. Ona naglašava važnost rigoroznog pristupa u utvrđivanju uslova neophodnih za priznavanje davanja. Ova odluka ne samo da usklađuje normativni okvir, već takođe pruža koristan referentni okvir za advokate i stručnjake koji rade u sektoru socijalnog osiguranja, promovišući transparentnije i pravednije upravljanje pravnim troškovima.
